Mijn nieuws Podcasts Digitale krant Puzzels
Fokke & Sukke
Puzzels

Wetenschap

Geluidsoverlast

Stadsherrie benadeelt de gezondheid van vogels in het ei al behoorlijk

Verkeersgeluid heeft een negatief effect op de gezondheid van kuikens zelfs als ze nog niet uit het ei zijn gekropen.
Interview Sander Bax | literatuurwetenschapper

‘Een schrijver als Ilja Leonard Pfeijffer ís zijn verhaal, hij belichaamt het volledig’

Wat een romanschrijver doet, „beïnvloedt hoe we naar die teksten kijken”. Je kunt de tekst dus niet los zien van de auteur.
Chemische stoffen

Hoe schadelijk zijn chemische stoffen? De Gezondheidsraad wil meer zicht op de gevolgen van de blootstelling eraan

De Gezondheidsraad wil dat de blootstelling van mensen aan chemische stoffen beter wordt gemeten. Dat gebeurt nu te weinig.
In beeld

Reuzenslang herrijst uit de Indiase mythologie

Wekelijks een opmerkelijk beeld van een wetenschappelijke gebeurtenis. Deze week: een slang die wel vijftien meter lang kon worden.
Column

Satellieten als scherprechters voor milieu en klimaat

Dankzij satellieten kunnen we steeds beter zien wat zich op aarde afspeelt, schrijft Peter Kuipers Munneke. Niets schimmigs blijft verborgen.
Jong geleerd

‘Een sociale robot hoeft er niet uit te zien als een mens’

Sociale robots zijn bedoeld om contact te maken met mensen. Hoe zorg je dan dat zo’n robot subtiel menselijk gedrag onder de knie krijgt? „Het interpreteren van elkaars blik is heel belangrijk.”
Durf te vragen

Waarom word je de ene keer sneller dronken van alcohol dan de andere keer?

Per persoon en per moment verschilt het enorm hoe snel je dronken wordt.
Interview Klimaatverandering

Nederland beschermen tegen water wordt steeds lastiger: de problemen stapelen zich op

Tekorten, overlast en onveiligheid: de omgang met water wordt in Nederland steeds zorgelijker. Een woensdag verschenen rapport schetst vier scenario’s. „Elke regio krijgt met zijn eigen problemen te maken.”
Meer Wetenschap Meer

Podcasts

NRC Onbehaarde Apen

Podcast

Waarom hebben mensen geen winterslaap?

Het is lente en bijna alle dieren die een winterslaap houden op het noordelijk halfrond zijn wakker. Hun lichaam stond maandenlang bijna uit.
Podcast

Is de jacht op PFAS doorgeslagen?

PFAS, dat is die klasse van kunstmatige moleculen die nooit meer uit elkaar vallen, en in natuur en mensen ophopen. Dat deze stoffen schadelijk zijn, is bekend. Er wordt nu van…
Podcast

Het idee om de zon te dimmen normaliseert (en dat is gevaarlijk)

De aarde warmt steeds verder op. Er zijn steeds meer wetenschappers die willen onderzoeken of het kan helpen om het zonlicht dat de aarde bereikt te dimmen om zo de opwarming te…
Meer NRC Onbehaarde Apen Meer

Astronomie

Jong geleerd

‘Op Mars stroomt modder zonder dat er water aan te pas komt’

Net als op aarde zijn er op Mars restanten te zien van modderstromen. Maar hoe kan er op de buurplaneet nog steeds modder stromen, als er geen water is? Lonneke Roelofs heeft een idee.
Ophef

Was het een meteoriet van buiten het zonnestelsel? Of reed er een truck voorbij?

Harvard-astronoom Avi Loeb dacht een meteoriet te vinden van buiten het zonnestelsel. Maar zocht hij wel goed?
Natuurkunde

Wat er schuilgaat achter de gekleurde gordijnen van het poollicht

De zon nadert de piek van zijn activiteitscyclus. De kans is groot om het poollicht te zien. Over de 11-jarige cyclus is veel nog onbekend.
Meer Astronomie Meer

Biologie

Ophef in de wetenschap

Tandarts vindt kaak in de tegelvloer van zijn ouders, ‘vrijwel zeker van een mens’

De ouders van een Franse tandarts hebben iets bijzonders in hun nieuwe tegelvloer. „Iedereen was het erover eens: het is best cool!”
Evolutie

Met zijn getrainde vingertoppen ontdekte de blinde bioloog Geerat Vermeij belangrijke wetmatigheden in de evolutie

Al ruim vijftig jaar zoekt Geerat Vermeij naar patronen in de evolutie. In zijn nieuwste boek laat hij zien hoe het vermogen van organismen almaar toeneemt – met alle desastreuze gevolgen van dien.
In beeld

Bladluis lijkt wel een koorddanser op deze prijswinnende foto

Wekelijks een opmerkelijk beeld van een wetenschappelijke gebeurtenis. Deze week: een onfortuinlijke bladluis.
Paleoklimaat

Ooit was de hele aarde bedekt met ijs. Hoe kon dat? En hoe kon het weer verdwijnen?

Een steen in een Utrechtse kast laat zien hoe drastisch de aarde kan veranderen. Ooit waren er gletsjers rondom de evenaar.
Meer Biologie Meer

Medische wetenschap

Tips

Dit realistische bordspel wekt diep ontzag voor artsen op de spoedeisende hulp

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: kruip in de huid van een arts op de spoedeisende hulp.
Menopauze

Wel of geen medicatie tegen overgangsklachten? Rond de menopauze woedt een pillenstrijd

De overgang wordt gemedicaliseerd, vinden sommige artsen. Anderen vinden dat vrouwen hevige opvliegers niet normaal hoeven te vinden. Ze zijn blij dat er nu een nieuw medicijn is bijgekomen.
Reportage Drugsgebruik

Lachgas is niet alleen gevaarlijk voor je gezondheid, maar ook voor het verkeer

Lachgas in het verkeer leidt tot roekeloos rijgedrag en ongelukken. Nederlandse onderzoekers werken aan een test die kan uitwijzen of een chauffeur onder invloed is.
Volksgezondheid

Verbod op geboortejaar en 24,62 euro voor een pak shag: wat is de beste maatregel om roken uit te bannen?

In Groot-Brittannië ligt er een voorstel voor een ongekend strenge rookwet. Maar de kans is klein dat met alleen deze wet niemand meer gaat roken. Het gaat om het totaalpakket.
Meer Medisch Meer

Archeologie

Archeologie

Prehistorische vrouwen gedood met maffia-methode

Twee vrouwen kregen zesduizend jaar geleden een strop om hun nek die met hun enkels was verbonden, een rituele wurgmoord.
Geschiedenis

In Sobibor vonden archeologen veel voorwerpen van Nederlandse Joden. Zij hadden nog het idee dat ze naar een werkkamp gingen

Recent archeologisch onderzoek bij Sobibor ging niet zonder problemen en spanningen. Maar het heeft wel geleid tot meer kennis over het nazi-vernietigingskamp.
Geschiedenis

Voor het eerst is het dna van een Chinese keizer (560-578 n.Chr.) geanalyseerd

Het team van Chinese genetici maakte ook een reconstructie van het gezicht van de keizer, met software uit Rotterdam.
Archeologie

De moderne mens woonde al veel eerder dan gedacht in Noordwest-Europa

De moderne mens was al eerder dan gedacht in het koude Noordwest-Europa. Hun botten zijn gevonden in een Duitse grot, bij stenen werktuigen die altijd aan neanderthalers werden toegeschreven.
Meer Archeologie Meer

Geschiedenis

Tips

De strijd om de ontdekking van vitaminen begon in Nederlands-Indië

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: wie verdient de Nobelprijs voor de ontdekking van vitaminen?
Interview Catharijneconvent

‘Geloof en wetenschap zijn lang verweven geweest. Pas met Darwin werd het echt een clash’

Zijn religie en wetenschap met elkaar in strijd? Een expositie in Museum Catharijneconvent laat zien dat dat beeld niet klopt.
Column

Weg met het dichtgetimmerde gelijk

Fysici zoeken naar waar het wringt en schuurt en waar het kiertje zit, stelt Margriet van der Heijden. Die kiertjes bieden zicht op nieuwe perspectieven.
Arsenicum

Wie buitensporig veel rijst eet loopt een risico op arseenvergiftiging

Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft ook een bijzonder verhaal.
Meer geschiedenis Meer

Geologie

Jong geleerd

Promovendus Jimmy de Rooij ontdekte in Wyoming het grootste massagraf van de triceratops ter wereld

Van triceratopsen zijn tot dusver hoofdzakelijk schedels teruggevonden, maar promovendus Jimmy de Rooij werkte mee aan de opgraving van vijf vrijwel complete triceratopsskeletten. „Uniek.”
Geologie

Als de rek eruit is gaat het magma stromen op IJsland

Voor vulkanologen is IJsland een bijzondere plek. Vorige week verscheen een nieuwe studie naar de uitbarsting bij Grindavík.
Ophef

Geologische controverse over het mensentijdperk blijft voortduren

Een commissie van geologen heeft het voorstel afgewezen om het Antropoceen uit te roepen tot een officieel tijdperk. Tot ongenoegen van andere geologen.
Klimaat

Door verdwijnend zee-ijs rukt de boomgrens op in noordelijke streken

Als het ijs-deksel op zee verdwijnt, verdampt er meer water en kan er meer sneeuw vallen. Dat houdt de bodem warm.
Meer Geologie Meer

Scheikunde

De elementen

Ytterbium komt uit een veel te bescheiden groeve in Zweden

Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft ook een bijzonder verhaal. Ytterbium
Mest

Een uitweg uit de mesthoop: vier vragen over het complexe samenspel van poep, plas en gewas

Door mestoverschotten dreigen boeren in financiële problemen te komen. Is het een oplossing om nuttige stoffen uit de dierlijke mest terug te winnen? „Er zijn veel variabelen. Dat maakt het complex.”
De elementen

Francium is een vluchtig element dat niets te maken heeft met katten

Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft ook een bijzonder verhaal. Ook francium.
Interview Recycling

‘Stoffen terugwinnen uit poep en plas is onze enige hoop’

Hoogleraar Milieutechnologie Annemiek ter Heijne ontwikkelt technieken om zeldzame grondstoffen terug te winnen uit afvalwater.
Meer scheikunde Meer

Natuurkunde

Wiskunde

Mathematisch biljarten levert ragfijne patronen op: ‘Het werd een beetje een obsessie’

Een wiskundige biljartbal kan oneindig doorkaatsen. Als de bal geheugen heeft, botst-ie tegen het eerder achtergelaten spoor.
Interview Anne L’Huillier | Nobelprijswinnaar Natuurkunde

‘Muziek is m’n geliefde metafoor’

De fundamentele ontdekking die Anne L’Huillier de Nobelprijs opleverde, heeft onverwacht een toepassing gevonden bij chipmachinemaker ASML.
In beeld

Ongekend scherp beeld van de hersenen uit een Franse MRI-scanner

Wekelijks een opmerkelijk beeld van een wetenschappelijke gebeurtenis. Deze week: een zeer gedetailleerde MRI-scan.
Natuurkunde

Opwindend nieuws voor fysici: donkere energie gedraagt zich mogelijk anders dan verwacht

Hoe kan het dat het heelal steeds sneller uitdijt? De kracht die daarvoor zorgt noemen fysici donkere energie. Maar die gedraagt zich vreemd.
Meer Natuurkunde Meer

Wiskunde en Informatica

Ophef

Chatbots die het werk van chatbots beoordelen? Het is verleidelijk

Voor de kwaliteit van wetenschap is het belangrijk dat vakgenoten elkaars werk beoordelen. De inzet van chatbots hierbij is discutabel.
Jong geleerd

Koeien zijn ‘relaxte beesten’ en ‘veel boeiender om te onderzoeken dan paarden’

Een koe die het heet heeft is geen gelukkige koe. En ongelukkige koeien geven minder melk. „Voor melkveehouders is het dus belangrijk om te zorgen dat hun koeien het niet te warm krijgen.”
Natuurbehoud

Gele pixels op de plekken waar (illegaal) gekapt gaat worden

Illegale kap is een grote bedreiging voor het regenwoud van de Amazone. Met kunstmatige intelligentie is te voorspellen waar die dreiging het grootst is, zodat er op tijd handhavers naartoe kunnen.
Wiskunde

Officieuze Nobelprijs voor Franse wiskundige die ‘orde bracht in willekeur’

De Fransman Michel Talagrand (72) „liep vaak voor de troepen uit. Zijn werk wordt zeer moeilijk gevonden.” Hij krijgt dit jaar de Abelprijs.

Alledaagse wetenschap

Alledaagse wetenschap

Waren het de Russen die het Havana-syndroom veroorzaakten?

Karel Knip stuit in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: onderzoeksjournalist Grozev komt met mager bewijs rondom het Havana-syndroom.
Alledaagse wetenschap

Van moderne kernwapens is de kracht vooraf in te stellen, met een knop achter een klepje

Karel Knip stuit in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: op Wikipedia is verrassend goede en gedetailleerde informatie te vinden over kernwapens.
Alledaagse wetenschap

Wie zo’n 25 seconden gewichtloos wil zijn moet een sterke maag hebben

Karel Knip stuit in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.Deze week: wat is eigenlijk het nut geweest van al dat onderzoek aan en met gewichtloosheid?
Alledaagse Wetenschap

Storm in een glas

Karel Knip stuit in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.Deze week: een stormglas. Een nutteloos ding, met interessante ‘witte materie’ erin.
Meer Alledaagse wetenschap Meer