Dit zijn de beste nieuwe boeken volgens NRC

1Maurits de Bruijn: Man maakt stuk

Jongeren zorgen onder het raam van kunstenaar David voor overlast. Over zijn reactie daarop – en waar die allemaal voor staat – gaat het scherp satirische, gelaagde roman Man maakt stuk van Maurits de Bruijn. De schrijver weet je te overtuigen als hij het over mannelijkheid en queer zijn heeft, over gentrificatie, over ruimte innemen en intimiteit, over kunst en toe-eigening, over autonomie en macht. Dat is zózeer Davids strijd geworden dat hij alles heel stellig in dat licht beschouwt. In de gedachtenconstellatie die De Bruijn opbouwt kun je dan ook geheel met David meegaan. Tegelijk is Man maakt stuk ook gewoon een roman waarin je het even tragisch als smakelijk ziet misgaan met degenen die al te stellig zijn.

Das Mag, 269 blz. € 23,50

2Nadia Terranova: De nacht beeft.

De roman De nacht beeft van de Siciliaanse schrijver Nadia Terranova gaat over de verstrekkende gevolgen van een aardbeving in Zuid-Italië aan de hand van twee levens die door het lot bij elkaar gebracht worden. Hun werelden zijn letterlijk ingestort. De elfjarige Nicola kan ontsnappen aan zijn gewelddadige moeder. De jonge vrouw Barbara ontsnapt aan een gedwongen huwelijk. Terranova beschrijft innemend en overtuigend tot in detail de gevoelens van verlatenheid en de totale misère waarin de overlevenden zich bevinden.

Trema la notte. Vertaling Etta Maris. Cossee, 208 blz. € 22,99

3Bohumil Hrabal: Een driebenig paard.

Uit een nieuwe verhalenbundel Een driebenig paard van deze Tsjechische schrijver Bohumil Hrabal (1914-1997) blijkt opnieuw zijn surrealistische grootsheid. De verhalen zijn geschreven in de vorm van nooit verstuurde brieven aan een Amerikaanse slaviste die hij in 1988 in Praag had ontmoet. Die brieven bevatten onder meer het vermakelijke verslag van zijn tournee in 1989 langs een aantal Amerikaanse universiteiten. Zijn drijfveer om door een groot publiek gelezen te blijven worden, desnoods onder strenge censuur, maakte dat hij zich in de jaren zestig en zeventig niet keerde tegen het communistische regime. Achteraf voelde hij zich daar schuldig over.

Dopisy Dubence. Vertaling Kees Mercks. Prometheus, 238 blz. € 23,99

4Shi Tiesheng: Notities van een theoreticus

In zijn magnum opus neemt de Chinese schrijver Shi Tiesheng (1951-2010) de lezer mee in zijn zoektocht naar vastigheid en echtheid in een verwarrende wereld. In deze psychologische roman vlecht Shi de verhalen van meer dan een dozijn personages samen tegen de achtergrond van de Chinese politieke geschiedenis: het grote verhaal van een land waar gelijkheid uitsluiting betekende, brengt hij terug tot menselijke proporties. Notities van een theoreticus leest als een postmoderne roman. Maar dan wel een kabbelende, bijna opgewekte versie, waarin we rustig kunnen reflecteren op ons menselijk falen en de ontoereikendheid van de taal.

Wuxu Biji. Vertaling Mark Leenhouts. Van Oorschot, 696 blz. € 29,95

5Yael van der Wouden: De bewaring

Vorig jaar al begon de internationale buzz rond de debuutroman De bewaring van Yael van der Wouden - en die is voorstelbaar, maar vooral als je je kunt laten verrassen door de geschiedenis van Nederland tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Het is 1961 en we volgen Isabel, een starre en achterdochtige vrouw die rouwt om haar overleden moeder. Ze is de enige die nog in het familiehuis woont. Krampachtig houdt ze zich vast aan het verleden, door geen enkele verandering toe te laten. De isolatie wordt doorbroken als haar broer Louis met zijn vriendin Eva voor de deur staan. Als Louis op reis gaat ontstaat er een gespannen relatie tussen de twee vrouwen.

The Safekeep. Vertaling Fannah Palmer en Roos van de Wardt. Chaos, 299 blz. € 24,50

6Josephine Johnson: Nu in november

De Amerikaans schrijver Josephine Johnson (1910-1990) werd met Nu in november in 1935 de jongste Pulitzer Prize-winnaar ooit. Deze klassieker over droogte en klimaatverandering is ten onrechte vergeten. Het verhaal gaat over het gezin van Arnold Haldmarne dat van de stad naar het platteland verhuist om een nieuw leven op te bouwen. Maar dat blijkt geen goede beslissing te zijn. De droogte waarin het gezin terecht komt en de daarbij horende ellende koppelt Johnson aan de verrotting van de maatschappij. De kracht van Nu in november zit niet zozeer in de gebeurtenissen die het gezin treffen, maar in de weergave van de troosteloze omgeving die de personages én de lezer langzaam maar zeker naar de strot grijpt.

Now in November. Vertaling Lette Vos. Van Oorschot, 196 blz. € 24,50

7Meir Shalev: Vertel het niet aan je broer

In zijn laatste roman Vertel het niet aan je broer van Meir Shalev (1948-2023) vertelt een 65-jarige man tijdens zijn jaarlijkse ontmoeting met zijn broer over een geheimzinnige vrouw met wie hij twintig jaar eerder een krankzinnige nacht heeft beleefd. De plot overvalt je volkomen, want die liefdesnacht eindigt op een manier die zelfs de scherpzinnigste lezer niet zou kunnen raden. Als geen ander laat Shalev zien dat je het leven maar beter als een blijspel kunt beschouwen, omdat het anders ondraaglijk wordt.

Al tesapeer leächiecha. Vertaling Ruben Verhasselt. Ambo Anthos, 256 blz. € 23,99

8Paul Lynch: Lied van de profeet

Met Lied van de profeet schreef de Ierse schrijver Paul Lynch een beklemmende roman over hoe een democratie makkelijk kan afglijden naar een totalitaire staat. Het boek volgt het leven van Eilish Stack en haar gezin. Ze treft haar man Larry na een demonstratie niet thuis aan. Vanaf dat moment laait de maatschappelijke onrust op, er wordt een avondklok ingesteld, rebellen gaan zich tegen de stringente overheid verzetten, er ontstaan gevechten, het maatschappelijke leven raakt ontwricht, de straten onveilig. Lynch wil laten zien wat alleen fictie kan doen, namelijk de complexiteit van het mens-zijn tonen.

Prophet Song. Vertaling Tjadine Stheeman en Lidwien Biekmann. Prometheus, 318 blz. € 23,99

9Juan Gómez Bárcena: Het dorp van de herinneringen

In de vuistdikke roman Het dorp van de herinneringen roept de Spaanse schrijver Juan Gómez Bárcena de hele geschiedenis op van één piepklein dorp. Zo vertelt hij duizenden verhalen van dorpelingen door de eeuwen heen met al zijn dromen, eigenaardigheden, conflicten, zijn huwelijken en begrafenissen. In de verhalen kun je Gómez Bárcena zelf herkennen, die als kind de zomers doorbracht in Toñanes. Gómez Bárcena maakt gebruik van de meest uiteenlopende genres en bronnen om de voorbije tijd te vatten. Dankzij een flinke dosis verbeelding blaast hij al die inmiddels verdwenen mensen nieuw leven in – liefdevol en geestig.

Lo demás es aire. Vertaling Nadia Ramer. Wereldbibliotheek, 431 blz. € 24,99

10 Federico Falco: De vlaktes

In De vlaktes, de debuutroman van de Argentijnse schrijver Federico Falco (1977), overdenkt de hoofdpersoon zijn relatiebreuk. De natuur van de pampa laat hem zijn pijn voelen. De vlaktes is een sfeervolle roman die de lezer gemakkelijk meeneemt, door nergens zwaarmoedig te worden. Het verdriet deprimeert niet, maar brengt een geraffineerde zoektocht te weeg. Falco laat prachtig zien hoe verhalen een essentiële, transformerende werking kunnen hebben.

Los llanos. Vertaling Eugenie Schoolderman. Koppernik, 224 blz. € 24,50

1Fitzroy Maclean: Oostwaarts. Een avontuurlijke reis achter vijandelijke linies

Fitzroy Maclean (1911-1996) is in 1934 diplomaat in Parijs, maar het leven daar verveelt hem. Hij wil daarom naar het Oosten en vraagt overplaatsing naar Moskou aan. Iedereen raadt hem dat af. In 1949 publiceerde hij het boek Eastern Approaches, dat na 75 jaar eindelijk weer in vertaling beschikbaar is met als titel Oostwaarts. Een avontuurlijke reis achter vijandelijke linies. Het meest onthullende deel van Oostwaarts gaat over de showprocessen van 1938 in Moskou tegen zo ongeveer de hele in ongenade gevallen top van de Communistische Partij. Als waarnemer woont Maclean die permanent bij. Je kunt volop parallellen trekken met het regime van Poetin.

Eastern Approaches. Vertaling Tessa van Dooren. Van Oorschot, 672 blz. € 37,50

2Adam Shatz: The Rebel’s Clinic. The Revolutionary Lives of Frantz Fanon

In zijn biografie van Frantz Fanon (1925-1961) laat de Amerikaanse schrijver en journalist Adam Shatz het bestaande beeld van deze ideoloog van de dekolonisatie overeind staan, maar heeft hij ook oog voor diens zwakke kanten. Fanon was een Frans-Martinikaanse psychiater, schrijver, filosoof, vrijheidsstrijder en revolutionair. Shatz biedt een rijk gedetailleerd verslag van het leven en denken van Fanon. Zijn boek The Rebel’s Clinic is tegelijk een intiem en meedogenloos portret van de complexiteit van Fanons leven als psychiater en militante politieke activist, en een levendige weergave van de antikoloniale strijd waarin hij verwikkeld was. Fanon was nog vele jaren na zijn dood een inspiratiebron voor bevrijdingsbewegingen in verschillende landen.

Farrar, Straus and Giroux, 464 blz. € 36,99

3Michaïl Sjisjkin: Mijn Rusland. Oorlog of vrede?

Met literatuur probeert de Russische schrijver Michaïl Sjiskin een brug te bouwen tussen zijn land en Oekraïne, maar over de nabije toekomst is hij somber. Na de invasie van Oekraïne , in februari 2022 bewerkte hij het boek Frieden oder Krieg dat hij samen met de inmiddels overleden Duitse journalist Fritz Pleitgen in 2019 had geschreven tot Mijn Rusland. Oorlog of vrede? In het boek koppelt hij de geschiedenis van zijn land aan die van zijn eigen familie, die in de Stalintijd zwaar was getroffen door oorlog en repressie. Centraal staat de relatie tussen de Russische staat en de bevolking, en de eindeloze cyclus van geweld en terreur waarin zij elkaar al eeuwen gevangen houden. „Denk daarom niet dat er na Poetins dood iets wezenlijks zal veranderen in Rusland. Na hem zullen anderen uit zijn kliek hem opvolgen.” zegt Sjisjkin in dit interview.

Frieden oder Krieg. Vertaling Jan Sietsma. Querido, 240 blz. € 24,99

4Auke van der Woud: De steden, de mensen. Nederland 1850-1900

In het begin van de 19de eeuw was Nederland een van de ongezondste en achterlijkste landen van Europa. In zijn nieuwe boek De Steden, de mensen. Nederland 1850-1900 beschrijft Auke van der Woud hoe Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw snel moderniseerde. Het begon in het revolutiejaar 1848 waarin Nederland een parlementaire democratie werd met burgerlijke vrijheden. Nederland schudde langzaam de regelzucht van Koning Willem I van zich af en dat maakte voor de overheid de weg vrij om te kiezen voor het algemeen belang en sociale en economische ontwikkelingen.

Prometheus, 456 blz. € 39,99

5Michal Citroen: Een adres. De geschiedenis van de joodse onderduik

Een adres van journalist Michal Citroen is een indrukwekkende bloemlezing van verhalen uit de onderduik die ze verzamelde in onder anderen archieven en boeken. Aan de hand van die verhalen laat ze zien aan hoe sommige mensen tot het besluit kwamen onder te duiken en anderen niet. En aan welke enorme spanningen onderduikers voortdurend blootstonden, niet alleen vanwege de angst te worden ontdekt, maar ook omdat ze werden uitgebuit of misbruikt door onderduikgevers. Een adres is ook een persoonlijk boek. Veel woorden wijdt Citroen niet aan haar eigen familie, maar als ze dat doet, levert dat indringende passages op.

Alfabet, 640 blz. € 39,99

6Teun van de Keuken: De mens is een plofkip. Hoe de voedingsindustrie ons ziek maakt

Journalist en programmamaker Teun van de Keuken verklaart de oorlog aan de voedingsindustrie. Zitten zou het nieuwe roken worden, maar na het lezen van De mens is een plofkip is het eerder de voedingsindustrie die net als sigarettenfabrikanten de mens doelbewust ziek maakt. Hij betoogt in dit activistisch pamflet dat de voedingsindustrie louter handelt uit winstbejag en niet geïnteresseerd is in de gezondheid van mensen. Laten we de kosten voor de gezondheidszorg verder uit de pan rijzen of zal de politiek ingrijpen?

Thomas Rap. 140 blz. € 18,99

7Peter Hoppenbrouwers: Stormruiters. Stepperijken in Eurazië (500 v.Chr.–1700 n.Chr.)

Het boek Stormruiters. Stepperijken in Eurazië (500 v.Chr.-1700 n. Chr.) van mediëvist Peter Hoppenbrouwers (1954-2023) beschrijft de opkomst en ondergang van tientallen nomadische volkeren in het gebied van de Donaudelta tot aan de Da Hingganbergketen. Het is een geschiedenis die in West-Europa meestal wordt genegeerd. Hoppenbrouwers laat zien waarom de omliggende rijken als China, India en Europa zolang geen grip konden krijgen op de nomaden. De rasverteller Hoppenbrouwers heeft de publicatie van zijn magnum opus helaas niet meer mogen meemaken.

Prometheus, 592 blz. € 39,99

8Alfred Birney: Zwerfpost. Tussen Oost en West

Zwerfpost. Tussen Oost en West is een verzamelbundel beschouwingen, lezingen, autobiografische verhalen en polemieken van schrijver Alfred Birney (1951). Het brengt een kwarteeuw bemoeienis van de auteur met de koloniale en postkoloniale literatuur samen. De tussenfiguur die de Indo is, zal altijd leven met de tragiek „nergens helemaal bij te horen”. De soms boze, soms wanhopig nauwgezette beschrijving van die tragiek maakt Birney’s Zwerfpost tot een belangwekkend document in de literatuurgeschiedenis. Birney laat zien dat er nog altijd een schrijnend gebrek bestaat aan historische kennis van het voormalige Nederlands-Indië.

De Geus, 608 blz. € 35,-

9 Florian Illies: Betoverende stilte. Caspar David Friedrichs reis door de tijd

De romantische schilder Caspar David Friedrich (1774-1840) was bepalend voor hoe we tot op de dag van vandaag de natuur beleven. In een nieuwe biografie wordt zijn Weltschmerz terughoudend opgediend. In het net vertaalde Betoverende stilte bewijst kunsthistoricus en journalist Florian Illies de schilder eer door zijn werk en leven te beschrijven. Hij werd vereerd door Walt Disney, Hitler, de maffia en Rainer Maria Rilke en gehaat door Stalin en de 68’ers. Veel van Friedrichs schilderijen gingen in vlammen op en hij slechts ternauwernood aan de vergetelheid is ontsnapt - terwijl zijn bekendste schilderij Wanderer über dem Nebelmeer ook uitgroeide tot hét beeld van de romantische traditie.

Zauber der Stille. Vertaling Gerrit Bussink en Izaak Hilhorst. Alfabet, 200 blz. € 24,99

10Marcus Willaschek: Kant. De revolutie van het denken

Immanuel Kant (1724-1804), de belangrijkste filosoof van de moderne tijd, werd driehonderd jaar geleden geboren maar zijn revolutionaire denken is nog steeds actueel. Kantexpert en hoogleraar filosofie Marcus Willaschek weet in zijn boek op een toegankelijke manier de filosofie van Kant uit te leggen. In Kant. De revolutie van het denken, met een met biografisch materiaal doorspekte inleiding, komen alle facetten van Kants werk aan bod en worden we tegelijkertijd door diens leven geloodst.

Kant.Die Revolution des Denkens. Vertaling Mark Wildschut. Athenaeum – Polak & Van Gennep, 440 blz. € 32,50

Samenstelling: Ans Faber en Michel Krielaars