Trauma wordt volgens wetenschappers intergenerationeel doorgegeven; ik vraag me al een tijdje af of dit ook geldt voor het superioriteitsgevoel waarmee nogal wat westerse regeringen behept zijn en waaraan ze al eeuwenlang andere, verre landen onderwerpen. Dat moet haast wel; als je de wereld inricht naar jouw mores, ga je denken dat je de norm bent. Dat jouw positie, vertrekpunt, blik en oordeel de enige juiste zijn.
Heel lang kon het Westen zo aanspraak maken op verlichting, morele superioriteit en beschaving.
Maar die tijd is toch echt voorbij. Dat misplaatste zelfbeeld loopt enorme deuken op nu steeds meer biculturele stemmen samen met progressieve medestanders zich laten gelden, en zich niet laten afpoeieren door een bevoogdend vingertje.
Neem de vrijheid van meningsuiting, het paradepaardje van de ‘westerse beschaving’. We zijn er decennia mee doodgegooid dat die heilig was. Als biculturele moslim ben ik opgegroeid met en gevormd door jarenlange debatten over de multiculturele samenleving en de islam – zelfs met een heus Marokkanendebat.
De toon kon niet hard genoeg zijn: ‘achterlijke cultuur’, ‘minder, minder, minder!’, ‘zandbaklanden’. Kweek maar eelt, was het advies in columns en parlement. Dat hebben we gedaan, maar nu blijkt dat toch niet iedereen eelt hoeft te kweken.
„Vrijheid van meningsuiting is niet onderhandelbaar”, zei premier Rutte eens – tot Sylvana Simons een motie tegen hem indiende over het dodelijke coronabeleid. Toen vond hij opeens dat „je niet alles kunt zeggen” en dat „woorden kunnen kwetsen”.
Nadat Nederlandse moslims via een oer-Hollandse petitie hadden gepleit voor een verbod op godslastering (onverstandige en onbegrijpelijke zet, maar een legale en vreedzame manier om je stem te laten horen) krijste CDA’er Van Toorenburg haar huig uit haar keel en noemde de actie „ziek”.
De regels worden verbogen om mensen met een andere achtergrond uit te sluiten
Het is best gekmakend, hoe openlijk er met dubbele maten wordt gemeten, en hoe de regels steeds worden verbogen om mensen met een andere achtergrond of afwijkende mening terecht te wijzen en uit te sluiten.
Dat zie je nu in meest extreme vorm in Duitsland, waar culturele instellingen en uitgevers het internet lijken af te struinen op zoek naar onwelgevallige meningen over Israël: uit-nodigingen aan schrijvers en kunstenaars die zich uitspreken tegen de genocide, worden middels pedante, kruiperige brieven, ingetrokken.
De afgelopen jaren zijn we doodgegooid met rechtse waarschuwingen voor ‘woke’, dat mensen vanwege hun standpunten zou cancelen. Maar nu er in de landen om ons heen daadwerkelijk mensen ontslagen worden vanwege hun mening, en er ook in Nederland universiteiten en docenten onder druk worden gezet, horen we ze niet.
Intussen gaat het gestook door. Rellerige stukken in ranzige media leiden iedere dag weer tot nep-ophef waar politici als hongerige honden op duiken. Het gedoe rond de lezingenreeks aan de Hogeschool Utrecht kon zich verheugen op de aandacht van Yesilgöz en Omtzigt, waarbij die laatste durfde te spreken over een „moreel kompas”. Hoe het nu precies zat met die docent aan de VU? Deze krant nam de moeite dat uit te zoeken.
Brood en spelen? Nee, linke soep. We lezen en horen constant dat we de zorgen van ‘bezorgde burgers’, beter bekend als extreem-rechts, serieus moeten nemen, maar nooit eens dat biculturele en progressieve Nederlanders er óók toe doen. Terwijl hun standpunten net zo legitiem zijn en gehoord mogen worden. Sterker, we móeten hen horen om de wereld te begrijpen. Kweek maar wat eelt, zou ik willen voorstellen.