Wat Israëlische media laten zien over Gaza

Halverwege de vrijdagavonduitzending van de Israëlische staatszender Kan 11 gaat verslaggever Suleiman Maswadeh in discussie met de militaire verslaggever Carmela Menashe. Maswadeh, een Palestijn uit bezet Oost-Jeruzalem, wordt door sommige Palestijnen bekritiseerd vanwege zijn werk voor een Israëlische zender. Menashe is een militair correspondent met een lange staat van dienst die met het Israëlische leger in Gaza verslag doet.

Maswadeh merkt op dat Israëliërs die naar het nieuws kijken niet weten wat er precies in Gaza gebeurt en hiervoor Telegram-berichten van Palestijnen moeten openen. „Sorry”, onderbreekt Menashe hem verontwaardigd. „Maar ik doe verslag van Gaza.” Maswadeh antwoordt dat hij niet doelt op het Israëlische leger. Een andere commentator valt in: „Maar uiteindelijk zien we toch wat er gebeurt? We zien vernietigde buurten, volledig ingestorte, kapotte gebouwen.”

In het voorgaande deel van de uitzending ‘Israël in oorlog’ zijn hoofdzakelijk interviews getoond met Israëlische soldaten in Gaza en het „geheime appartement” van Hamas-leider Yahya Sinwar dat onthuld zou zijn door het Israëlische leger. Er is een lange reeks videobeelden voorbij gekomen van tunnels en hele wijken in Gaza die met de grond gelijk worden gemaakt.

Dehumaniserende oorlogstaal

Militair correspondente Menashe verdedigt zich en beweert dat Israëlische verslaggevers veel gebieden van de Gazastrook niet in kunnen. De presentator van de uitzending concludeert: „De beelden die in het Westen op televisie worden getoond over de oorlog, van Palestijnse vrouwen, kinderen en de doden, zijn onvergelijkbaar met de beelden die we hier in Israël zien.”

De kortstondige discussie op Kan 11 suggereert dat er in Israël enige ruimte ontstaat voor reflectie op de berichtgeving in de mainstream media over Gaza. Sinds de Hamas-aanval van 7 oktober is de verslaggeving over de Israëlische slachtoffers en gijzelaars gepaard gegaan met bombastische en dehumaniserende oorlogstaal. Het sluit aan bij de uitspraken van diverse Israëlische politici die de bevolking van Gaza collectief verantwoordelijk houden voor 7 oktober.

Televisiezenders als Channel 14, bekend als premier Netanyahu-gezind, geven het totale dodental in Gaza consequent aan met „de terroristen die we geëlimineerd hebben”.

Op de Israëlische televisie gaat het de laatste weken vrijwel uitsluitend over de voortslepende strijd van het Israëlische leger tegen Hamas, slachtoffers en getuigenissen van 7 oktober en het lot van de gijzelaars. De ruim 26.000 doden in Gaza en 1,9 miljoen ontheemden zijn geen onderwerp van discussie.

Volgens Haggai Matar, directeur van +972 Magazine, een Engelstalig medium met Israëlische en Palestijnse auteurs, hebben Israëliërs weinig begrip van wat er in werkelijkheid gebeurt in Gaza. „De hele wereld ziet wat er gebeurt in Gaza, maar Israëliërs zien heel weinig”, zegt hij telefonisch vanuit Tel Aviv.

Op iedere zender wordt nieuws van het front afgewisseld met getuigenissen van Israëlische slachtoffers, ziet Matar. „Mensen leven iedere dag alsof het weer 7 oktober is.” De meeste Israëliërs consumeren alleen Israëlische media, meent hij. Buitenlandse media worden door velen als anti-Israëlisch of antisemitisch gezien.

„Israëlische journalisten gaan naar Gaza in tanks en met woordvoerders van het leger. Via hen zien mensen de massale vernietigingen, maar niet het menselijk leed en de gezichten en getuigenissen van Palestijnen”, zegt Matar. „Misschien zien ze een soldaat een Palestijn arresteren, of zelfs martelen, maar het hele kader zal zijn dat het hier gaat om een terrorist. Of het een terrorist is, staat niet ter discussie.”

Of Israëliërs door de framing van de mainstream media onwetend zijn over wat er gebeurt in Gaza, valt te betwijfelen. Ook al zien zij de ‘gezichten’ van Palestijnen niet, door de beelden van de totale vernietiging van gebouwen laat het menselijk leed zich makkelijk raden.

Bovendien laat een greep uit socialemediakanalen een heel ander beeld zien. Diverse soldaten hebben de afgelopen maanden op sociale media, waaronder TikTok, via video’s getoond hoe zij gebouwen opblazen, huizen plunderen, Palestijnen arresteren en vernederen, en grappen maken over de vernietigingen.

Racistisch commentaar

Het Israëlische Telegram-kanaal ‘Terroristen vanuit een andere hoek’, met ruim 124.000 leden, bestaat uit een lange reeks foto’s en video’s uit Gaza, met name van gedode Palestijnen. Het materiaal is deels afkomstig van Palestijnen in Gaza zelf, wat laat zien dat door inwoners van Gaza opgenomen beelden ook in Israël circuleren. De begeleidende berichten op het kanaal spreken consequent over ‘terroristen’ en worden voorzien van talloze smileys en racistisch commentaar.

In reactie op de berichtgeving in Israëlische mainstream media heeft onlangs een groep jonge activisten onder de naam ‘Vrij Jeruzalem’ posters opgehangen in Jeruzalem met foto’s van Gaza. Dit deden zij onder meer in de Gazastraat in West-Jeruzalem, waar de privéresidentie van premier Benjamin Netanyahu ligt.

Midden in de nacht hingen er binnen een mum van tijd op lantaarnpalen en in bushokjes stickers met teksten als ‘Hun lijden geeft ons geen veiligheid’ en ‘Er is geen militaire oplossing’. Onder foto’s van ontheemde Palestijnen en massagraven in Gaza stond de tekst ‘Zo bouwen we geen toekomst’.

„Ik wil mensen laten zien wat er aan de andere kant gebeurt en het lijden van Palestijnen in Gaza humaniseren”, zegt Hillel Levi Faur (23), een rechtenstudent in Jeruzalem die betrokken was bij de actie, in een café vlakbij de Gazastraat.

„De samenleving is zo in beslag genomen door de oorlog en verenigd onder de Israëlische vlag dat het niet in staat is om iets anders te zien”, zegt Faur. Inmiddels zijn de meeste posters alweer verwijderd, maar de groep bereidt alweer een nieuwe actie voor.

Faur is kritisch op de constante berichtgeving over de gesneuvelde Israëlische soldaten op dit moment: „Door het steeds te hebben over hun goede persoonlijkheden, wordt het des te moeilijker om te bekritiseren wat zij hebben gedaan in Gaza.”

Op de commerciële zender Channel 14 werden onlangs twee vrienden van in Gaza omgekomen Israëlische soldaten geïnterviewd. Op de achtergrond was op een groot scherm een foto te zien van een totaal vernietigd stedelijk deel van Gaza.

„De meesten in Israël zien de vernietiging als een herstel van de nationale trots. Anderen kijken ernaar en denken, dit is krankzinnig”, zegt Faur. Maar die laatste groep is zeer klein, benadrukt hij. „De internationale media zijn gek op Israëliërs die tegen de oorlog en de bezetting zijn, maar in Israël zijn we met weinig.”

Lees ook ‘Israël is in de valkuil van asymmetrische oorlogvoering gevallen’