Blokkenwagen met patina

Degelijk, beschaafd, opvoedend. Dat waren volgens een uit 1959 daterende catalogus de eigenschappen van de producten van ADO. Dit bedrijf maakte van 1925 tot 2006 houten speelgoed en kindermeubels. Aanvankelijk gebeurde dat door tuberculosepatiënten van het sanatorium Berg en Bosch in Apeldoorn. Met deze arbeidstherapie konden zij zich voorbereiden op hun terugkeer in de maatschappij.

De naam van de onderneming, een acroniem, verwees naar de beperkte arbeidskracht van de werknemers: Arbeid Door Onvolwaardigen. Toen de productie in de jaren zestig overging naar een sociale werkplaats in Zeist koos het bedrijf voor een nieuwe, politiek correctere betekenis van zijn naam: Apart Doelmatig Onverwoestbaar.

De werkplaats van ADO stond onder leiding van Ko Verzuu (1901-1971). Hij was verantwoordelijk voor de modernistische vormgeving van de auto’s, treinen en kindermeubels. Zijn beeldtaal – eenvoudige, geo-metrische vormen, gelakt in felle, vaak contrasterende kleuren – sloot aan bij de kunstbeweging De Stijl. De poppenmeubels van Verzuu waren soms rechtstreeks ontleend aan de ontwerpen van Gerrit Rietveld.

Blokkenwagen

Op Marktplaats vond NRC Magazine een circa zestig jaar oude blokkenwagen van ADO. De bandjes komen niet meer door de keuring en het trekkoord ontbreekt. Maar het nostalgisch karakter compenseert die tekortkomingen; het prachtige patina verraadt dat eindeloos met de blokken is gespeeld.

In de eerder genoemde catalogus stond de drie kilo wegende blokkenwagen aangeprezen als ‘De jonge bouwer’, met een verkoopprijs van 19,75 gulden (8,96 euro). De vorige eigenaar heet Dennis Martens, een 52-jarige reclameontwerper uit Brabant. Hij kocht de blokkenwagen vlak voor corona. Als hij het zich goed herinnert, kwam het speelgoed van een stoffige zolder ergens in de buurt van Valkenswaard.

Martens noemt zichzelf „liefhebber-verzamelaar van mooie spulletjes”. Met plezier heeft hij een paar jaar naar de blokkenwagen gekeken. Onlangs vond hij een ADO-vrachtwagen, als centerpiece in zijn woonkamer net iets bijzonderder, zegt hij. Om die aanschaf te bekostigen verkocht hij de blokkenwagen.