Europa warmt bijna twee keer sneller op dan de rest van de wereld

Europa is het snelst opwarmende continent ter wereld; de gemiddelde temperaturen stijgen daar bijna twee keer harder dan het mondiale gemiddelde. Dat schrijven de aan de Verenigde Naties verbonden Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) en Copernicus, het klimaatbureau van de Europese Unie, in een gezamenlijk rapport dat maandag op Earth Day is gepubliceerd.

Klimaatverandering zorgt in Europa voor steeds meer hittegolven en extreem weer, dat in 2023 honderdduizenden mensen trof. Geschat wordt dat de financiële schade „ergens in de tientallen miljarden euro’s ligt”. Volgens het rapport is het investeren in de energietransitie misschien een dure opgave, maar liggen de kosten van niets doen nog vele malen hoger.

Van meer dan 150 slachtoffers kon worden vastgesteld dat hun dood direct het gevolg was van extreem weer dat veroorzaakt werd door klimaatverandering. Zij stierven door stormen, natuurbranden of overstromingen. „De afgelopen twintig jaar steeg hittegerelateerde sterfte met 30 procent”, aldus het rapport. Het exacte aantal doden als gevolg van hitte is voor 2023 nog niet bekend, maar het gaat hoe dan ook om tienduizenden mensen.

Lees ook Europa reageert te traag op klimaatverandering, blijkt uit onderzoek

Duurzame energie

De WMO en Copernicus dringen er bij Europese landen op aan om nog sneller in te zetten op duurzame energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie en waterkrachtcentrales. In 2023 werd 43 procent van alle elektriciteit opgewekt uit duurzame bronnen, dat was een jaar eerder nog 36 procent. Met name door de Russische invasie van Oekraïne is het tempo van het overschakelen op hernieuwbare energie in Europa opgevoerd.

De gemiddelde temperaturen van de afgelopen vijf jaar lagen in Europa 2,3 graad Celsius hoger dan voor de Industriële Revolutie. Mondiaal lagen die temperaturen 1,3 graad hoger. Bij het Parijsakkoord van 2015 werd afgesproken om de mondiale gemiddelde temperatuurstijging niet boven de 2 graden te laten komen, en het liefst niet boven de 1,5 graad.

Vice-afdelingshoofd van Copernicus Elisabeth Hamdouch somt op waar de stijgende temperaturen afgelopen jaar toe leidden in Europa: „Hittestress bij recordtemperaturen, natuurbranden, hittegolven, smeltende gletsjers en een gebrek aan sneeuwval.” De afgelopen tien maanden waren alle tien de warmste ooit gemeten, zo blijkt uit cijfers van Copernicus. In de Europese Alpen zijn gletsjers de afgelopen twee jaar maar liefst 10 procent geslonken.

Ook Copernicus-directeur Carlo Buontempo noemt een lijstje extremen: „In 2023 kreeg Europa te maken met de grootste natuurbrand die ooit is waargenomen, was het een van de natste jaren en vonden er hittegolven in het zeewater en grootschalige, vernietigende overstromingen plaats.”