‘Vrouwen moeten alerter zijn op de pensioenkloof”, zei Annette Mosman, bestuursvoorzitter van pensioenuitvoerder APG dinsdag in Het Financieele Dagblad. Zij wil de pensioenkloof tussen vrouwen en mannen hoog op de agenda zetten en vrouwen er bewuster van maken. Dat heeft natuurlijk veel met de veel bekendere loonkloof tussen mannen en vrouwen te maken.
Waarom is de Nederlandse vrouw zich nauwelijks bewust van de gevolgen van parttime werken voor haar pensioen? En waarom verandert dit maar niet? Ik ben beroepsmatig vaak betrokken bij salarisonderhandelingen en merk zelden dat vrouwen zich daarin bezighouden met hun pensioen. Zelfs vrouwen in topposities zijn er totaal niet alert op. Mannen in die posities wel, valt me op, en onderhandelen er ook stevig over.
Thuis bij het ontbijt besprak ik het Mosman-interview en zei dat ik het roerend met haar eens ben. „Volgens mij heb jij je pensioen beter geregeld dan ik”, reageerde de man en kauwde daarna verder op zijn tosti oude kaas. Ik voelde de ergernis opkomen. Na de geboorte van ons kind viel mijn pensioenaangroei een aantal jaren vrijwel stil.
Tijdens mijn zwangerschapsverlof werd mijn werkgever bang dat er snel nog wat baby’s zouden volgen omdat ik de veertig naderde. Maar ook thuis was het wennen aan de baby en het fenomeen gezin. We hadden niet van die leuke fitte oma’s, zoals de buren, die twee vaste dagen per week met hun rolkoffertje voor dag en dauw langskwamen. Naast een strakke weekplanning betekende dat voor ons daarom heel veel afstemmen.
De onrust bij mijn werkgever tijdens mijn zwangerschapsverlof en alsmaar terugkerende discussies over wie wat doet thuis braken me op. Ik deed in die tijd een stapje terug door een veel minder verantwoordelijke baan in te gaan. Minder verantwoordelijkheid betekende minder uitdaging, minder inkomen en minder pensioenopbouw. Maar de flexibiliteit waar ik naar verlangde, kreeg ik er niet door terug. Ik werd evenmin rustiger van mijn keuze. Het gevoel van stilstaan op allerlei terreinen overheerste en werkte zelfs verlammend. Helemaal toen ik dagelijks mijn man zag opbloeien. Hij maakte meer uren, ook in het weekend als net begonnen ondernemer, en zag zijn inkomen oplopen. Ik moest mijn ruimte thuis voor mijn gevoel bevechten. En alsof dat allemaal niet genoeg was, waren daar de schoolpleinmama’s en kinderopvangleidsters. ‘Met een kind ga je toch niet fulltime werken’, was hun boodschap als ik direct na het afzetten van mijn dochtertje naar mijn werk vertrok.
Mosman zegt dat werkgevers werkende ouders meer ruimte voor flexibiliteit moeten geven. Die opmerking is een schot in de roos. Ik had vanaf dag één een flexibele houding van zowel mijn werkgever als van de man nodig. Onze dochter is inmiddels elf en de rollen thuis zijn gelukkig al jaren inwisselbaar. We hebben allebei evenveel tijd voor ons werk. Misschien moet ik zelfs toegeven dat mijn (meestal tevreden) man tegenwoordig meer in het huishouden doet.
Wijs geworden door mijn eigen ervaringen adviseer ik vrouwen en jonge moeders: spreek je uit, leg op tafel wat je wilt, thuis én op het werk. Negeer je ambities niet. En ga die (ingewikkelde) gesprekken daarover vooral niet uit de weg. Zorg dat je baas en je man met je meedenken (en niet vóór je denken).
Mijn ergernis verbijtend antwoordde ik mijn man bij het ontbijt: „Ja, over mijn hele loopbaan heb ik mijn pensioen misschien beter geregeld dan jij. Omdat ik langdurig in loondienst gewerkt heb, vooral voordat we een kind kregen, en door het schrikbeeld van een moeder en schoonmoeder die betaalde bonnetjes nog moesten verantwoorden bij hún mannen.” Tegelijk hebben wij vrouwen nog steeds veel te doen. Kinderen hebben geen last van ambitieuze mama’s. Kinderen hebben last van conservatieve papa’s en inflexibele werkgevers.
Aylin Bilic is headhunter en publicist.