Dakloze jongeren hebben soms een iPhone, ze gaan naar school of werk

Het aantal dakloze mensen in Nederland neemt na een eerdere daling weer toe. Begin vorig jaar waren het er bijna 31.000, een jaar eerder nog ruim 26.000, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vorige week. Het zijn schattingen, omdat mensen die niet in aanraking komen met instanties moeilijk te tellen zijn. Eén op de vijf dakloze mensen in Nederland is tussen de 18 en 27 jaar en een toenemend aantal komt uit andere Europese landen.

Dat dakloosheid ook onder jongeren toeneemt, was een schok voor fotograaf Rachel Chikhoer (39): „Het raakte me. Ik heb tweelingzusjes van 19.” Ze moet er niet aan denken dat die het zouden moeten redden op straat.

Na haar opleiding aan de Fotovakschool en de Sunfield Academy volgde ze vorig jaar masterclasses bij National Geographic, en daarvoor moest ze een fotoserie maken met het thema kwetsbaarheid. „Ik vind het belangrijk om verschillende mensen in kaart te brengen, zo kwam ik op kwetsbare jongeren en dakloosheid.” Via het Leger des Heils in Lelystad kwam ze in contact met enkele dakloze jongeren. De meesten wilden niet gefotografeerd worden, maar Kevin (20) stemde ermee in. Hij wil alleen niet herkenbaar als dakloze in beeld.

Ze ontmoetten elkaar in november, toen hij net uit de gevangenis kwam. Hij had zes maanden gezeten, had geen woning en kwam terecht in woontrainingsprogramma ‘Vast en verder’ van het Leger des Heils. „Daar bieden ze jongeren hulp zodat ze door kunnen stromen naar een eigen woning”, legt Chikhoer uit. „Financiële hulp, mentaal, lichamelijk. Ze krijgen dagbesteding, een beetje geld, wat kleding en de mogelijkheid om te sporten.

„Bij het woord dakloos hebben mensen het beeld van een vervuilde man met een boodschappenkarretje vol bier”, zegt Chikhoer. „Maar dakloze jongeren zijn niet vies, ze voldoen niet aan dat beeld. Ze hebben soms een iPhone, ze gaan naar school of werk – ze hebben alleen geen thuis om naar terug te keren. De redenen hiervoor zijn heel divers, zoals familieconflicten, financiële problemen, en een tekort aan betaalbare woningen.”

Hun dakloosheid blijft vaak onzichtbaar voor de maatschappij, zegt Chikhoer. „Kevin houdt bijvoorbeeld van basketbal. Als je hem ziet, zie je geen dakloze jongere, je ziet een jongen die sport.” En die muziek maakt en rapt. „Hij is heel creatief. Die foto van dat blaadje : ik was bij hem en hij begon dat te rappen. Een beetje Tiësto-achtig.” De tekst, die hij zelf heeft geschreven, is Pools; Kevin is van Pools-Duitse afkomst. „Het gaat erover dat hij vergeving vraagt aan zijn moeder; hij heeft spijt en wil naar een plek waar alles goed is.”

Chikhoer heeft hem één van haar foto’s gegeven, een abstract beeld van een basketbal-hoop, mooi groot afgedrukt. Dat deed ze ook bij eerdere projecten, bijvoorbeeld toen ze vrouwen op Kaapverdië fotografeerde. Die hebben zichzelf nu meer dan een meter hoog in de woonkamer hangen, vertelt ze. „Dat geeft mij voldoening. Sinds ik fotograaf ben, zie ik nog meer de schoonheid in de mensen, en dat wil ik aan ze teruggeven.”