Ruimtetelescoop James Webb kijkt naar het stof bij de buren

Dit is een deel van sterrennevel N79 in de Grote Magelhaense Wolk, een buursterrenstelsel van de Melkweg. De nevel is zo’n 1.630 lichtjaar breed en met het gas en stof erin vormen zich in hoog tempo nieuwe sterren. Het heldere object in het midden is een jonge ster. Wie goed kijkt, zou kunnen zien dat de foto met ruimtetelescoop James Webb (JWST) is gemaakt. De zes pieken vanuit het midden van de foto zijn een artefact die ontstaat door de hexagonale vorm van de spiegel van JWST.

Deze foto laat weer eens zien dat JWST dingen kan die andere telescopen niet kunnen. Met zijn gevoelige infraroodsensoren kan hij – in tegenstelling tot voorganger Hubble – in stofwolken kijken om te zien hoe sterren zich vormen. Daarbij: JWST kan extreem gedetailleerde beelden maken van stukken hemel op miljarden lichtjaren van de aarde. JWST is dan ook ontzettend populair.

Maar dat populair zijn een keerzijde heeft, weten nu ook astronomen en planeetwetenschappers die een onderzoeksvoorstel hebben ingediend, waarbij ze JWST willen gebruiken.

Lange, pijnlijke klus

Astronomen kunnen tijd aanvragen op de ruimtetelescoop om gegevens te verzamelen van een gekozen plek in het heelal. JWST draait in een baan om de zon, anderhalf miljoen kilometer verder dan de aarde om de zon cirkelt.

Terwijl de telescoop rondcirkelt, focust JWST zich – op aanvraag – steeds op verschillende gebieden en hemellichamen. De tijd die astronomen krijgen op de telescoop varieert van enkele minuten tot dagen, afhankelijk van het soort onderzoek.

Twee weken geleden kwamen astronomen van over heel de wereld samen in Baltimore om de derde ronde van JWST-onderzoeksvoorstellen te beoordelen. Het was een lange, pijnlijke klus. De hoeveelheid aanvragen, 1.931, was historisch hoog. De astronomen in Baltimore moeten daarom acht op de negen aanvragen afwijzen. Ter vergelijking: voor Hubble kon meestal een op de vier tot een op de zes worden goedgekeurd.