Onder het kopje ‘mooier maken’ kun je kiezen uit ‘gezichtsvervorming’, ‘body tuner’ en ‘body shaper’

Ik ben pas 34, maar dat is oud genoeg om nostalgisch terug te denken aan de begindagen van Instagram en Snapchat, iets meer dan tien jaar geleden. Waarin ‘goed licht’ meestal filter genoeg was om je slapende negatieve zelfbeeld niet wakker te maken. Waarin het summum van digitale magie twee hondenoren en een hondenneus op je gezicht waren, die de snelheid van je hoofdbewegingen vervolgens niet bij konden houden, waardoor die neus binnen afzienbare tijd onder je kin hing. Simpeler tijden, minder perfecte tijden, waarin foto’s bewerken nog iets was waar je even een middag goed voor ging zitten met Photoshop, als je het al kon.

De afgelopen weken stond mijn Instagram-feed vol met foto’s van vrienden bewerkt als Amerikaanse highschoolers, in de jaarboektraditie. Ze waren duidelijk herkenbaar, alleen wat smettelozer, weer hun jonge, gladgestreken zelf van de middelbare school. Nou ja, het ideaalbeeld waarschijnlijk, ik herinner mezelf als puistige puber met onduidelijk kapsel. Maar het oogt realistisch, daarin zit de charme. Dankzij AI, dat al talloze jaren achter de filters op sociale media zit, maar steeds indrukwekkender wordt. Overtuigender in alle nepheid. Vooral filters die je niet per se een beroemdheid, een kikker of een pratende banaan maken, maar net dat beetje perfecter, variërend van een ‘gezonde’ teint als na een zonvakantie tot digitale cosmetische ingrepen.

Met YouCam, een veelgebruikte app van het wat problematisch genaamde Taiwanese bedrijf Perfect Corp., kun je vrij ver gaan in de manipulatie van foto’s. Onder het kopje ‘mooier maken’ kun je kiezen uit ‘gezichtsvervorming’, ‘body tuner’ en ‘body shaper’ en kun je jezelf langer maken. Of je neus kleiner, je lippen groter, je tanden witter. En dankzij AI hoef je echt geen modefotograaf te zijn voor deze bewerkingen, ik airbrush en niptuck mezelf binnen seconden naar een droomlichaam, zodra de app mijn taille of kaaklijn heeft gedetecteerd.

Daar kun je van alles van vinden, wat mensen ook deden toen op TikTok eerder dit jaar het filter Bold Glamour verscheen. De ophef was er niet om wát het filter doet met je gezicht – in mijn geval mijn ogen ‘opfrissen’, mijn bovenlip iets groter maken, mijn huid wat minder wit en mijn wenkbrauwen wat donkerder – maar hoe overtuigend. Want door de AI-techniek erachter kun je je hoofd zoveel draaien als je wilt, het filter gaat, anders dan bij de hondenoren vroeger, nergens heen. Bedrieglijk realistisch, zo was de conclusie van onder meer RTL Nieuws en Elle.

Er verschenen online, onder andere bij Cosmopolitan, artikelen met zorgen over het effect op het zelfbeeld van mensen, want de tweaks die Bold Glamour doet, zijn gebaseerd op nogal traditionele opvattingen over wat mooi is. En zou dit jonge mensen niet nog meer richting daadwerkelijke cosmetische ingrepen drijven? Dit gebeurt namelijk al door fotoshopsoftware op sociale media, zo constateerden onderzoekers in 2021 in het American Journal of Cosmetic Surgery.

De invloed van AI in de wereld van schoonheid wordt groter. Omdat bedrijven kansen zien. Perfect Corp. heeft onder meer Chanel als investeerder, en maakte recent nog een samenwerking met de Amerikaanse supermarktketen Walmart bekend, voor een app waarin gebruikers make-up kunnen testen op hun gezicht. Zo heeft Perfect Corp. wel meer AI-hulpjes voor bedrijven: probeer nagels, foundation, brillen, een ander kapsel, een andere haarkleur. Of analyseer je huid zodat je weet welke skincare bij je past.

Maar Black Mirror is nooit ver weg, als ik zie dat Perfect Corp. ook je persoonlijkheid belooft vast te stellen op basis van een foto. Hoe neurotisch je bent, hoe extravert, hoe open voor nieuwe ervaringen. Als dit die nieuwe ervaring is, dan zeg ik bij voorbaat: niet zo open.