Voor tegengaan ‘ontbossingsvlees’ moet iedereen verantwoordelijkheid nemen

Het woord kwam niet eerder voor in deze krant, maar wie zaterdag las over ‘ontbossingsvlees’, weet meteen waarover dat moet gaan: vlees waarvoor illegaal hout is gekapt, in dit geval in de Braziliaanse Amazone. Uit onderzoek van NRC blijkt dat dit vlees te koop is bij de drie belangrijkste Nederlandse groothandels voor de horeca, Makro, Sligro en Hanos. En bij landelijke horecaketens, zoals Van der Valk (96 vestigingen) en Loetje (30 vestigingen), dat de leveringen na vragen van NRC direct stop zette.

Dat is ernstig, want achter de smakelijke Braziliaanse biefstukken die restaurants bewust of onbewust serveren, gaat grootschalige vernieling van een essentieel ecosysteem schuil. Veeteelt is de belangrijkste reden dat de Amazone op grote schaal wordt ontbost. Bijna een vijfde van het regenwoud, dat naast Brazilië ook delen van Venezuela, Colombia, Peru, Bolivia, Guyana en Suriname beslaat, is inmiddels al gekapt, waarvan 80 procent wordt gebruikt voor veeteelt.

Het onderzoek, dat zich in Nederland richtte op 22 slachterijen uit de Amazone die naar Europa en China exporteren, werd gedaan in samenwerking met zestien mediaorganisaties, als onderdeel van het Project Bruno en Dom. Dit internationale project werd opgetuigd na de moord op de Britse journalist Dom Philips en de Braziliaanse expert in inheemse culturen Bruno Pereira in de Braziliaanse Amazone. Zij onderzochten daar illegale ontbossing en visserij en moesten dat, deze week een jaar geleden, met hun leven bekopen.

Lees ook

Zo belandt fout Braziliaans rundvlees toch op een Nederlands bord

Vlees dat afkomstig is uit illegaal ontbost gebied, of van illegaal ingenomen inheems land, is ook in Brazilië verboden. Maar via trucs – en door slechte monitoring – weten handelaren het alsnog bij slachterijen te krijgen. Daarbovenop komt ook een slechte registratie, waardoor (Nederlandse) afnemers niet zeker weten of ze ‘goed’ vlees, of ‘ontbossingsvlees’ kopen. En de (Nederlandse) eter van een stukje biefstuk al helemaal niet.

Dat ontslaat afnemers niet van de plicht om zich ofwel te verzekeren van de herkomst van hun vlees, ofwel van de koop af te zien. Het is immers duidelijk dat er grote misstanden plaatsvinden op Braziliaans grondgebied, in een ecosysteem met grote waarde voor de hele planeet. Het begint uiteraard bij de (vee)boeren die illegaal ontbossen. Maar ook de daarop volgende schakels in de keten dragen een verantwoordelijkheid.

De Nederlandse overheid zou met regelgeving, beprijzing en normering moeten afdwingen dat bedrijven goede keuzes kunnen maken. In de EU zijn goede stappen gezet, bijvoorbeeld met een CO₂-belasting voor buitenlandse bedrijven, om zo een gelijk speelveld te creëren. Maar de voorbeelden uit dit vleesonderzoek laten zien dat er nog een wereld te winnen is op dit gebied.

En ook bedrijven hebben een grote verantwoordelijkheid. Zij scheppen immers de voorwaarden waarbinnen burgers zich kunnen bewegen. Van ieder stukje vlees dat Makro, Sligro en Hanos verkopen, zou duidelijk moeten zijn waar het vandaan komt. Van de biefstukken op de menukaarten van restaurants ook.

Tot slot is er de consument, die niet helemaal onmachtig is. Ja, een goede keuze kun je als individu alleen maar maken op basis van de juiste informatie. Maar ook het belang dat het individu hecht aan die goede keuze, telt. Iedere burger zou zich moeten afvragen waar de biefstuk op zijn of haar bord vandaan komt. Dat geldt overigens niet alleen voor ‘ontbossingsvlees’.

Lees ook

Wat gebeurde er met de vermoorde journalist en zijn gids? Over illegale visserij en drugshandel in de Amazone