Waarom Ivo van Hove een vampier is, volgens toneelgroep Amsterdam

‘Even when they’re bad they’re good”, zei radio-dj John Peel eens over The Fall, zijn favoriete gitaarband. Het was meer een zucht, na het draaien van hun nieuwe single. Hun houding, flair en charisma oversteeg elke mogelijke mislukking, klonk er in door. Zijn uitspraak is ook van toepassing op Casting, de nieuwe voorstelling van toneelgroep Amsterdam (voorheen De Warme Winkel). Het trio maakt er een potje van, maar hun onderliggende, zelfbewuste eigengereidheid en stijlvaste ironisering zorgen voor sprankjes theatervuur.

Casting hinkt op drie gedachten, die elk niet tot wasdom komen. Het oorspronkelijke idee, een voorstelling over het bespottelijke en pijnlijke proces van auditeren, vormt de start. Ward Weemhoff, Vincent Rietveld en Florian Myjer rekruteren uit het publiek vier figuranten: pizzabezorger, briefopbrenger, cameraman en een professionele actrice, liefst Oost-Europees. De Oekraïense vluchteling Olesia Volodkova meldt zich.

Lees ook ITA dreigt met juridische stappen tegen toneelgroep Amsterdam

Gewijde sfeer

Volodkova opent een nieuwe lijn: de oorlog in Oekraïne. Ze leest zo goed mogelijk een tekst voor over slachtofferschap, „De mooiste rol.” Waarna een brief wordt opgebracht, „Van de advocaat” van Internationaal Theater Amsterdam (ITA), die toneelgroep Amsterdam sommeert hun naam, de oude naam van ITA, op te geven. Deze kwestie, alleen te begrijpen voor insiders, speelde afgelopen weken. De Warme Winkel werd toneelgroep Amsterdam, ITA dreigde met juridische stappen en deze vrijdag onthult de groep een ‘nieuwe naam’.

Deze première benutten ze om nog even hun gram te halen: op absurde wijze. In een schemerlicht zitten de drie op een stoel en lezen, kalm en met veel stiltes, van hun laptop op wat ze hebben geschreven, terwijl er pianomuziek klinkt. In die gewijde sfeer is de advocaat „in overtreding met de muze” en heet ITA-directeur Ivo van Hove een „vampier”. Dit gaat vergezeld van ironische zelfreflectie: „Ik weet niet of we dit hardop moeten zeggen.” En: „Ik ben tegen deze scène.” Waarna Rietveld de twee vormen van slachtofferschap aan elkaar probeert te breien door te verklaren dat ze hun inspiratie erdoorheen jagen, en dat hij moe is, maar dat in Oekraïne echt pijn wordt geleden.

Wat volgt is een mix van losse scènes. Deels opdrachten aan Volodkova, in het kader van een film die ze nog moeten schrijven, deels weirde performances van de mannen, afzonderlijk of samen. De hints naar misstanden bij auditeren zijn bij gebrek aan context het minst goed te verteren. Maar als Weemhoff onvast een liedje zingt, Rietveld trompet speelt met alleen zijn lippen (wel knap) en Myjer trommelt en veegt over een tafel ontstaat er zo’n vleugje theatermagie waar de groep patent op heeft. Het is niet genoeg om deze knapzak met onaffe ideeën tot een geheel te smeden.