Amerikaanse Hooggerechtshof maakt einde aan New Yorkse beperking op vuurwapenbezit

Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft donderdag een wet geschrapt die het bezit van vuurwapens beperkt in de staat New York. De wet, die in 1913 uitgevaardigd werd, bepaalde dat inwoners een vergunning moesten hebben om in het openbaar een pistool te dragen en legde een aantal verplichtingen vast om daaraan te komen. Volgens een meerderheid van zes van de negen opperrechters schendt deze wet het tweede amendement van de grondwet, dat burgers toestaat om wapens te dragen.

De wet in New York bepaalde dat iemand pas een vergunning zou krijgen om in het publieke domein een wapen te dragen, wanneer diegene daarvoor een „goede reden” kon aandragen, zoals de noodzaak tot zelfbescherming. De New Yorkse zaak was aangespannen door twee mannen die volgens de staat niet konden aantonen dat het noodzakelijk was dat zij hun wapens ook buiten hun eigen huis droegen. Zij werden gesteund door de Amerikaanse wapenlobbyorganisatie National Rifle Association (NRA). Het Hooggerechtshof bepaalde dat zij voortaan zonder vergunning wapens mogen dragen voor schietoefeningen buiten bevolkte gebieden en dat zij deze van en naar hun werk bij zich mogen hebben.

Vergelijkbare wetten

Opperrechter Clarence Thomas stelde de uitspraak op. „We kennen geen ander grondwettelijk recht dat pas uitgeoefend mag worden nadat iemand een speciale behoefte daartoe heeft aangetoond aan overheidsfunctionarissen”, schreef hij, doelend op de vastgelegde verplichtingen voor het krijgen van een wapenvergunning. Die zouden tegen de grondwet ingaan, omdat „gezagsgetrouwe burgers met gewone zelfverdedigingsbehoeften” niet zomaar meer „hun recht om wapens te hebben en te dragen” zouden kunnen uitoefenen. De Amerikaanse staten Californië, Hawaï, Maryland, Massachusetts, New Jersey en Rhode Island hebben vergelijkbare wetten; de kans is groot dat de uitspraak van het Hooggerechtshof ook hier gevolgen gaat hebben.

Lees ook Lees ook hoe opperrechter Thomas een power couple vormt met zijn echtgenoot Ginni.

De Democratische gouverneur van New York, Kathy Hochul, noemde de uitspraak van het Hooggerechtshof „volkomen schokkend” en sprak van een „donkere dag”. Het Amerikaanse ministerie van Justitie van president Joe Biden stelt het „op respectvolle wijze oneens” te zijn met de conclusie van de opperrechters. Het ministerie werkt naar eigen zeggen verder om „alle wettelijk beschikbare instrumenten te gebruiken om de epidemie van wapengeweld” in de VS te stoppen.

Wapenwet

Het is een belangrijke uitspraak op een onderwerp dat in de Verenigde Staten al onder hoogspanning staat. Na iedere massale schietpartij klinken geluiden om het Amerikaanse vuurwapenbezit te beperken – zo ook na twee massale schietpartijen in mei. In Texas bracht een achttienjarige 21 mensen om het leven op een school, in de staat New York bracht een eveneens achttienjarige dader zeker 10 mensen om het leven in een poging zoveel mogelijk zwarte mensen te doden. Activisten die het vuurwapenbezit in de VS aan banden willen leggen, staan vrijwel altijd tegenover de sterke lobbyorganisatie NRA. In de Amerikaanse politiek zijn het veelal Republikeinen die strengere wapenwetten blokkeren.

Naar aanleiding van de twee zeer dodelijke schietpartijen kwamen tien Republikeinen en tien Democraten in de Amerikaanse Senaat eerder deze maand met een gezamenlijk voorstel dat de verkoop van vuurwapens in moet perken. Zo zou de politie gemakkelijker wapens in beslag moeten kunnen nemen van potentieel gevaarlijke mensen. Ook willen de senatoren dat er grondiger en langer onderzoek gedaan wordt naar potentiele vuurwapenkopers tussen de 18 en 21 jaar oud. Wie eerder is veroordeeld voor huiselijk geweld, zou überhaupt geen vuurwapen meer mogen bezitten. Over deze wet wordt later op donderdag, of mogelijk vrijdag, in de Senaat gestemd.

Lees ook Amerikaanse Senaat komt met voorstel tegen vuurwapengeweld