VN: nieuwe klimaatplannen schieten ernstig tekort

De bijgestelde klimaatplannen die meer dan honderd landen hebben gemaakt in de aanloop naar de klimaattop in Glasgow, die zondag begint, schieten ernstig tekort. Ze brengen de wereldwijde klimaatdoelen die in 2015 in Parijs werden vastgelegd om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen nauwelijks dichterbij.

Dat concludeert het UNEP, het milieuprogramma van de Verenigde Naties, in zijn jaarlijkse Emissions Gap Report. Daarin wordt de kloof beschreven tussen wat landen van plan zijn en wat nodig is om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen.

Lees ook Waarom de aarde opwarmt: terug naar de basis

Tot 30 september van dit jaar, de sluitingsdatum van het rapport, hebben 120 landen nieuwe plannen ingediend bij het VN-klimaatbureau. Gezamenlijk reduceren die de wereldwijde emissies tot 2030 met ongeveer 7,5 procent meer dan de voorstellen bij het akkoord van Parijs. Worden alle nieuwe plannen volledig uitgevoerd, dan beloopt de wereldwijde temperatuurstijging gemiddeld zo’n 2,7 graden Celsius. Volgens klimaatwetenschappers nemen de risico’s van klimaatverandering snel toe als de opwarming meer wordt dan 1,5 graad. Maar om daaronder te blijven, is een reductie van broeikasgassen met 55 procent nodig.

Beloftes niet onderbouwd

De onderzoekers hebben bij hun berekening niet de belofte van veel landen meegenomen om rond het midden van de eeuw klimaatneutraal te zijn (‘netto-nul’ uitstoot). Die beloftes worden volgens het rapport namelijk niet goed onderbouwd met concreet beleid. Sterker, met het bestaande beleid op korte termijn komen de meeste landen nooit op tijd uit op netto-nul.

Zelfs als die beloftes wel worden meegeteld, komt de temperatuurstijging niet onder de 2 graden uit. In dat geval blijft die steken op ongeveer 2,2 graden.

Het rapport heeft expliciet onderzocht hoe het staat met de geïndustrialiseerde landen die zijn verenigd in de G20. Zij zijn samen verantwoordelijk voor zo’n 80 procent van de mondiale broeikasgassen. Slechts tien landen zijn goed op weg om hun oorspronkelijke plannen te halen. Drie ervan (India, Rusland en Turkije) doen dat zelfs met gemak. Volgens de onderzoekers is dat niet het resultaat van goed beleid, maar eerder van te weinig ambitieuze plannen.

Veel landen wilden fondsen voor economisch herstel na de coronapandemie gebruiken voor koolstofarme projecten. Daar is volgens het rapport weinig van terechtgekomen. Het grootste deel van het geld is besteed aan programma’s om werkloosheid te bestrijden. Van de 2.250 miljard dollar die volgens het VN-rapport tot mei van dit jaar is uitgegeven voor economisch herstel, is slechts 17 tot 19 procent gebruikt voor maatregelen die broeikasgassen hebben gereduceerd.

Snelle klimaatwinst

In verschillende sectoren van de economie is volgens de rapporteurs relatief snel klimaatwinst te behalen. Als voorbeeld noemen ze de reductie van het sterke broeikasgas methaan, dat onder meer weglekt bij de productie van olie en gas. Eerder deze week werd Rusland ervan beschuldigd laks om te gaan met lekkende gas- en olieleidingen. Ook in landbouw en afvalverwerking kan nog veel winst worden behaald.

Lees ook Op de klimaattop in Glasgow liggen daad en woord ver uit elkaar

Het Emissions Gap Report komt een dag na de waarschuwing van de Wereld Meteorologische Organisatie dat de concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer een nieuw record heeft bereikt. Ondanks het stilvallen van grote delen van de economie door de coronapandemie, is in 2020 zowel de uitstoot van kooldioxide als die van methaan en lachgas meer gestegen dan het jaarlijkse gemiddelde in het afgelopen decennium.