Den Haag krijgt een gracht in ruil voor een jarenlange bouwput

Van de haringkraam bij de Stadhouderspoort, de ingang van het Binnenhof, tot aan de Hofplaats moet hij komen: een Haagse gracht. Ooit liep hier de Hofgracht. Wat in de negentiende eeuw werd gedempt, krijgt Den Haag nu terug – in ruil voor de bouwput die 5,5 jaar het hart van de stad zal vormen.

Want het is zover: de verbouwing van het Binnenhof gaat na jaren van gesteggel beginnen. Deze zomer verhuizen de ‘gebruikers’, de Eerste en Tweede Kamer, de Raad van State en het ministerie van Algemene Zaken naar hun tijdelijke locaties, daarna gaat het complex dicht en begint de renovatie.

Deze vrijdag is de gemeenteraad geïnformeerd over de plannen van het Rijksvastgoedbedrijf, maandag worden omwonenden en ondernemers bijgepraat.

Lees ook

Het doolhof van de democratie verbouw je niet zomaar

Dat het zo lang duurde voordat kon worden begonnen, had te maken met verdeeldheid van de gebruikers over de aanpak. Moest de renovatie in één keer of juist in fases, zodat geen verhuizing nodig was. Daarna waren er bezwaren over de kosten, over de architecten, over het nieuwe pand van de Tweede Kamer.

Brandveiligheid

De Haagse wethouder Saskia Bruines (Binnenstad, D66) noemt het „vrij vermoeiend”. „De noodzaak van verbouwen was bekend, iedereen wist dat er iets moest gebeuren.” Al in 2015 gaf de Haagse brandweer aan dat de gebouwen niet meer aan de voorschriften voldeden. De

brandweercommandant dreigde het hele complex te sluiten als er geen onderhoud werd gepleegd.

Bovendien was er sprake van achterstallig onderhoud, lekkende daken, schimmel en gebrekkige digitale infrastructuur. In 2016 stemde de Tweede Kamer, de opdrachtgever, in met een verbouwing. In januari hakte de Kamer de knoop door.

„We hebben de situatie jarenlang gedoogd, toegestaan dat er met stoplappen werd gewerkt omdat er een renovatie zou komen. Als er op het Binnenhof brand uitbreekt, zou de ellende niet te overzien zijn”, zegt Bruines.

De stad Den Haag kan er vanaf nu „bovenop zitten”. Het Rijksvastgoedbedrijf verbouwt, Den Haag is de vergunningverlener. Compensatie voor een bouwput in de vorm van geld, zoals voormalig wethouder Richard de Mos (Hart voor Den Haag) wilde, komt er niet. Op basis van een rapport uit 2017 zou Den Haag 208 miljoen euro aan inkomsten mislopen door de verbouwing.

Bruines noemt de verbouwing „een enorme ingreep in de stad”, maar zegt dat die berekening uitging van „het meeste negatieve scenario”. Mochten ondernemers „onevenredige last en schade lijden”, dan is daarvoor een compensatieregeling zoals die ook voor andere grote bouwprojecten geldt, zegt zij. „Als het Rijksvastgoedbedrijf de verbouwing zorgvuldig regelt, dan zal dat niet nodig zijn.”

Lees ook

Waar moet de ijscoman op het Binnenhof straks naartoe?

Ze zegt: „We hopen natuurlijk ook dat al die parlementariërs gewoon hun koffie op het Plein blijven drinken. Hemelsbreed zit hun nieuwe pand [het voormalige ministerie van Buitenlandse Zaken, red] op nog geen kilometer.”

Uitkijktoren

Het Rijksvastgoedbedrijf zal bovendien zorgen dat de bezoekersstroom op peil blijft – het Binnenhof is voor Den Haag een belangrijke toeristische trekker, de omringende ondernemers profiteren daarvan. In de deze vrijdag beschreven plannen staat verder dat er een uitkijktoren komt met loopbrug, zodat de verbouwing gevolgd kan worden. Ook komen er rondleidingen over de bouwplaats – wellicht tentoonstellingen van de archeologische vondsten op het deels middeleeuwse terrein – en andere publieksevenementen, betaald door het Rijk.

En dus een gracht van een paar meter. De kelders van de gebouwen van de Raad van State zullen werkruimtes worden. Om daar daglicht te krijgen, wordt de Hofgracht teruggeplaatst. Dat heeft als bijkomend voordeel, zegt Bruines, dat het Binnenhof een extra beveiliging krijgt: „Een beetje als een slotgracht.” Nu staan er bij de Stadhouderspoort, die het Binnenhof en het Buitenhof verbindt, grote beveiligingsblokken. „Zo wordt de entree ook echt weer een entree.”