‘De Earring’ was een baken aan de horizon voor ambitieuze muzikanten

George Kooymans, Rinus Gerritsen, Barry Hay en Cesar Zuiderwijk. Een hechtere rockgroep heeft in Nederland nooit bestaan, sinds Golden Earring in 1970 zijn definitieve bezetting vond met Zuiderwijk als laatste rekruut. De kiem van de band werd al in 1961 gelegd, toen de Haagse buurjongens George en Rinus een beatband begonnen. Barry kwam er in 1968 bij en na de komst van drummer Cesar waren ze onoverwinnelijk. Met ‘Radar Love’ (1973) en ‘Twilight Zone’ (1983) zette het viertal de Nederlandse popmuziek op de kaart in Amerika.

Twijfel heeft er nooit over bestaan, dat Golden Earring ging stoppen op het moment dat één van de onmisbare schakels zou wegvallen. Nu het onthutsende nieuws naar buiten is gekomen dat George Kooymans op 72-jarige leeftijd ten prooi is gevallen aan de slopende spierziekte ALS, gooien de andere drie de handdoek in de ring. Uit solidariteit met hun dierbare vriend, maar ook in de wetenschap dat de magie van hun samenwerking niet meer terug te halen valt. Van ‘Sound of the Screaming Day’ (1967) tot ‘Come on Home’ (2015) was George Kooymans de gitarist, zanger, componist en podiumpersoonlijkheid die Golden Earring boven het maaiveld van de Nederlandse popmuziek uittilde. Met Barry Hay vormde hij een tandem; de Jagger & Richards van de lage landen.

‘Radar Love’, in 1973:

In de biografie Haags(ch)e Bluf van Pieter Franssen deelde Kooymans zijn rockersleven tot en met 1992 op in drie fases: beat, psychedelica en hardrock. ‘That Day’ (1966) was de ultieme Nederlandse beatsingle, opgenomen in Engeland om mee te komen met de keihard uit transistorradio’s knallende sound van The Kinks, en beïnvloed door de swing en samenzang van The Beatles. ‘She Flies on Strange Wings’ (1971) was Hollandse psychedelica in optima forma, zweverig en experimenteel in de tijd dat de bandleden geen zwaardere drugs gebruikten dan chocomel en appelsap. En ‘Back Home’ (1970) introduceerde de opzwepende gitaarrock waarmee Golden Earring concertzalen op zijn kop zette, van de legendarische Houtrustrotonde in Den Haag tot de Amsterdamse Ziggo Dome.

Lees ook Barry Hay: ‘Nieuwe songs schrijven? Hou toch op’

Hartverwarmende melancholie

Kooymans was bescheiden over zijn enorme talent als hitcomponist. Het in zijn ogen „domme” ‘Dong-Dong-Diki-Digi-Dong’ wou hij zelf liever vergeten, maar als onverbiddelijke nummer 1-hit deed het niet onder voor het minstens zo luchtige ‘Ob-La-Di, Ob-La-Da’ van The Beatles. Met Hay als tekstschrijver en co-componist vond hij zijn kracht met ‘Radar Love’ en ‘Twilight Zone’, gevolgd door ‘When the Lady Smiles’ waarbij de controversiële videoclip van Dick Maas het succes in het preutse Amerika in de weg stond. Als leadzanger ademde George Kooymans een hartverwarmende melancholie in songs als ‘Another 45 Miles’ en ‘Weekend Love’, met een uit duizenden herkenbare stem. Kooymans de romanticus, Hay de branieschopper, Zuiderwijk het ritmekanon en Gerritsen het anker op de bas: in geen andere samenstelling had Golden Earring zo’n icoon van de Nederlandse popmuziek kunnen worden.

‘When the Lady Smiles’, uit 1984 met de ruchtmakende video van Dick Maas:

De elektrische gitaar is Kooymans’ grote liefde. Hoewel hij geen hoge pet van zichzelf op had als improviserend sologitarist en hij het tot een plaatkant gerekte ‘Eight Miles High’ vulde met zorgvuldig ingestudeerde gitaarpatronen, zette hij de standaard voor inventief gitaarspel in Nederland. De onontkoombare openingsriff van ‘Back Home’, het sitarmotief uit ‘Buddy Joe’ en zijn stuwende spel op het hoogenergetische livealbum 2nd Live maken Kooymans tot een gitaarheld van de eerste orde. Groupies mochten in de kleedkamer op zijn schoot zitten, maar daar bleef het bij. ‘Just a Little Peace in my Heart’ schreef hij met grote zielenpijn hij in 1968, toen het tijdelijk uit was met zijn liefste Milly (Melanie Gerritsen, de zus van Rinus). Het kwam weer goed en hij bleef bij haar. In het Belgische Rijkevorsel bouwde hij een huisstudio en omringde hij zich met zijn gitaarcollectie.

Herwaardering

De band werd tijdelijk uitgebreid met gitarist Eelco Gelling, toetsenman Robert Jan Stips en saxofonist Bertus Borgers. Toch keerde Golden Earring telkens terug naar de vertrouwde viermanbezetting, waarmee ze alle stijlveranderingen en fluctuaties in het succes aankonden. Na een zowel artistiek als commercieel magere periode in de late jaren tachtig bracht het ‘unplugged’-album The Naked Truth (1992) een herwaardering voor Golden Earring als succesvolle popgroep. De band ontdekte de nieuwe mogelijkheid van theatertours (Rinus Gerritsen: „Op de eerste rij lijken alle dames op Koningin Beatrix”) en na een sabbatical hervonden ze hun broederschap op het in de VS opgenomen album Millbrook USA.

Golden Earring in 2015 in de Ziggo Dome in Amsterdam, ‘Another 45 Miles’:

George Kooymans maakt in 2017 een verrassende zijsprong als Nederlandstalig (of liever plat Haagstalig) zanger bij Vreemde Kostgangers, met Henny Vrienten en Boudewijn de Groot. Rinus Gerritsen verklaarde jaren geleden al dat het hem niets zou verbazen als Barry en George net als Muddy Waters nog eens zouden eindigen op en kruk op het podium, tot een van hen er dood bij neerviel. Het kwam er niet van. Het noodgedwongen afscheid van Golden Earring betekent om meer dan één reden het einde van een tijdperk. ‘De Earring’ was een baken aan de horizon voor popmuzikanten met ambitie: succes in het buitenland is geen fata morgana en wie zijn best doet, houdt het zestig jaar vol.

Rock is al vele malen dood verklaard, maar na Golden Earring is er geen Nederlandse rockband die zo’n grootse carrière zal kunnen neerzetten van een zichzelf constant vernieuwend popfenomeen. Met George Kooymans hopelijk in goede handen van zijn artsen in Leuven, zijn het misschien de hiphopjongens en -meisjes die de macht overnemen.